Dar Kanal Hastalığı
Dar kanal hastalığının doğumsal ya da edinsel olarak iki tipi vardır. En sık karşılaştığımız tipi; omurga eklemininin dejeneratif artriti nedeni ile olur. Bu eklem artritinde, kıkırdak doku incelir ve eklem kapsülü gevşer. Hareket kabiliyeti artar ve osteofitler ortaya çıkar. Osteofitler hareketli segmentin hareketini kısıtlasa da, faset eklem omurga kanalını daraltır. En sık L4-5 seviyesinde görülür.
Sekonder değişikliklerle yaşlanma süreci dar kanalın en sık nedenlerindendir. Artritin iki formu omurgayı etkiler. Bunlar osteoartrit ve romatoid artrittir. Osteoartrit: Artritin en sık görülen çeşididir. Orta yaş ve daha üstü yaşlarda ortaya çıkar. Kroniktir. Pek çok eklemi etkiler. Eklemlerdeki kartilaj doku tabakasında ortaya çıkar. Kemik spur ve aşırı kemik gelişimi eşlik eder. Ve kıkırdak fonksiyonunu bozar.
Dejeneratif süreç, faset eklemlerini ve diski de etkiler. Disk dejenerasyonunda faset eklemlerin büyümesine ve omurilik kanalının daralmasına neden olur. Romatoid Artrit: Genellikle, genç yaştaki insanları etkiler. Dar kanalla, bire bir ilişkisi olmamasına rağmen eklemdeki sinovial membranı bozar ve eklem fonksiyonunu etkiler. Romatoid artriti olan hastalarda, omurga eklemlerinin en çok hareketli olan bölümleri en sık etkilenen bölümleridir.
Omurga tümörleri, omurilik kanalına inflamasyon ve doku büyümesi ile birlikte etkilerini gösterirler.
Travma, omurga kırıkları ya da bel kaymasının ortaya çıkması kanalı daraltabilir.
Paget hastalığı kronik ve kemiklerin büyümesine neden olan bir hastalıktır. Aşırı kemik büyümesi ve kemik dokuda ortaya çıkan bozulmalar neticesinde kanal daralabilir.
Posterior longitudinal ligamentte kalsifikasyonların ortaya çıkması ligamentin genişlemesi ve sonucunda kanalın daralmasına neden olabilir.
Dar kanal, aksiyal görüntülerine göre kanal, santral darlık ve lateral darlık olarak iki forma ayrılabilir. Santral olan darlıkta, dura ve içerisinde nöral elemanlar basıya uğrarken; lateral formlarda sinir kökleri özellikle foramen dediğimiz sinir çıkış deliklerinde sıkışırlar. Foraminal yükseklik normalde 20-23 mm arasında değişir. Dar kanalda ise bu 15 mm nin altına iner. Bu nöral damarlarda ve sinirlerdeki sıkışma, venöz konjesyon ve nöronal arterial iskemi, hastada nörojenik kladikasyoya yol açar.
Kadınlarda, erkeklere göre daha sık gözükür. En sık; 50 yaş üzerindeki kadın ve erkeklerde görülür. Ancak, daha genç yaştakilerde de doğumsal ya da travma sonrası görülebilir.
Hiçbir belirti olmadan da omurilik kanalı daralabilir. Ancak, kanal darlığı sonucu omuriliğe, sinir köklerine ya da kauda equinaya bası meydana gelirse, yavaş yavaş dar kanalın belirtileri gözlenmeye başlar. Bel omurgasında dar kanalı hastalığı olan hastalarda, boyun omurgasında da dar kanal görülebilir. Fiziksel ve klinik bulgular, ani gelişmez. Hastaların %95’inde bel ve bacak ağrısı (siyatalji), %91’inde nörojenik kladikasyo gözlenir. Nörojenik kladikasyo, genellikle her iki bacağı etkiler.
Ağrı yayılımı, etkilenen sinirin bölgesine bağlıdır. Hastalar ağrıları ve uyuşukluğu daha çok kalça bölgesinde veya uyluk proksimalinde hissederler. Öne eğilmek, oturmak, uzanmak ağrıyı azaltırken; uzun süre ayakta durmak ve beli geriye doğru eğmekle yakınmalar artar (Öne eğilmek, omurilik kanalında genişlemeye neden olur ve ağrı azalır). Bacaklarda uyuşma, kramp, kuvvetsizlik (felç) gözlenebilir. İstirahatle ağrı geçmez, idrar kaçırma meydana gelebilir.
Hastadan yürümesi istendiğinde, bir süre sonra ağrılar yoğunlaşmaya başlar ve hasta öne eğik bir postürde yürümeyi tercih eder. Oturması istendiğinde ağrı yakınmaları azalmaya başlar. Dar kanal hastalığı olan hastalar için çok tipik bir durumdur.
Hastalığın nadiren ileri aşamalarında, kauda equina sendromu meydana gelebilir. Hastada, idrar ve büyük abdest kaçırma, seksuel fonksiyonlarda bozulma(impotans), her iki bacakta kuvvetsizlik(felç), yoğun derecede hissizlik, uyuşma meydana gelir. Bu durumda, acil olarak hasta ameliyat edilmelidir.
